BASOA

ZURA BAINO ASKOZ GEHIAGO 

Zizare apaletatik, humusaren eraketarako ezinbestekoak, zuhaitzetaraino, erakusketako protagonistak, ibilbide hau modu onena da gozatzeko eta basoa deitutako ekosistema konplexu hau ulertzeko.

Beharrezkoa gure munduan:

Basoak lurreko ekosistemak munduaren biodibertsitate handiagoarekin dira. Ingurumen-erreserba dira bilakaera-urteetako milioietako miletako ondare genetikoa mantentzen den tokian. Zuhaitzek hezetasuna eta tenperatura arautzen dituzte, uraren zikloa mantentzen dute funtzionamenduan, airea arazten dute, humus-eraketari laguntzen diote eta higaduratik babesten dute.

Zer da? Nolakoa da?

Zuhaitza zurezko landare handi eta bizikorra da.

Arbola adiera zenbait euskalkietan fruitua ematen duen zuhaitzaren esanahia du.

Sustraiak, enbor bat edo gehiago, adarrak eta hostoak ditu. Zurtoina da bereziki beste landareetatik bereizten duena, zuhaitzena zurezkoa da. Azalak, larruaren parekoa dena, infekzioen eta onddoen kontra babesten du, eta garatzerako behar dituen ura eta elikagaiak adar eta hostoetara garraiatzen ahalbidetzen dio.

Zuhaitz talde txiki bati zuhaizti esaten zaio. Populazio handiak, berriz, basoak eta oihanak dira.

Morfologia

Zuhaitz baten sustraiak lurpean egoten dira eta ura eta elikagaiak xurgatzen dituzte inguruko lurretik. Lurgainean, enborrak garaiera ematen die adarrei eta hostoei eguzki-argia lortzeko borrokan laguntzeko. Zuhaitz batzuetan, abarrak zabaldu egiten dira asko hostoen alderik gehiena eguzkirantz jarri ahal izateko.

Bestalde, egon badaude zuhaitz batzuk hemen esandako organo guztiak ez dituztenak, hala nola: palmondo gehienek ez dute adarrik, Ipar Amerikako saguaroak ez du hosto funtzionalik eta iratze-zuhaitzek ez dute zurezko azalik. Hala ere, haien forman eta neurrian oinarriturik, zuhaiztzat hartzen dituzte zientzialariek.

Giro egokienetan, zuhaitz mota batzuk 100 m baino gehiagoko garaiera har dezakete eta milaka urtez bizi.

Zuhaitz talde txiki bati, zurtoin txikiagoak edo bat baino gehiago dauzkatenei zuhaixka esaten zaio sarri, nahiz eta kategoria biren artean muga zehatzik ez dagoen.

Biotopo batzuk bertan bizi diren zuhaitzen arabera definitzen dira, esate baterako, Tropikoko oihana eta taiga.

                     Tropikoko oihana                                                           Taiga

Sailkapena

• Hosto erorkorrekoak:

Gaztainondoa

• Ametza.
• Astigarra
• Ezkia.
• Gaztainondoa.
• Haltza.
• Haritza.
• Laritza.              
• Lertxuna.                     
• Lizarra.
• Otsalizarra.                                                                                               
• Pagoa.
• Urkia.
• Xarma.



Pinua

• Zumarra.
• Hosto iraunkorrekoak:
• Altzifrea
• Artea.
• Ereinotza.
• Eukaliptoa.
• Hagina.
• Izeia.
• Nekosta.
• Pinua.
• Picea.
• Zedroa.